Savaş, Satranç ve Futbol
Satranç’ın ve futbolun tarihi biraz da savaşın tarihidir. Savaşın kavramları ve unsurları satrançı ve futbolu beslemiş, şekillendirmiştir. Savaş tarihinde kullanılan hücum, savunma, kalelerin ele geçirilmesi, atların ve fillerin meydanda bir figür olarak belirlenmesi; bugün oynadığımız ve izlediğimiz satranç ve futbolda kendini belli eder. Satranç ilk önce Hindistan’da ortaya çıktığı söylenir ve yazılır. M.S. 6. yy’da “Chaturanga” adıyla karşımıza çıkar. “Chatur” Sanskritçe’de “dört” demektir. Buradaki dörtlü yapı, satrançtaki dört ana bileşeni ifade eder: piyade/piyon, at, fil, savaş arabası/kale. “Chatur”, Farsça, Kürtçe ve Zazaca’da “çahar, çwar, çehar” olarak günümüze kadar gelmiştir. Peki, “Chaturanga” nasıl oldu da “satranç” adını aldı? Hindistan’dan İran’a gelen oyunun adı “Shatranj” oldu. Araplar da aynı şekilde kullandı. İslam fetihleriyle önce Endülüs (İspanya) ve Sicilya’ya, sonra Avrupa’ya yayıldı. Satranç kelimesinin kökeninde “şah” vardır. Almanca’da da “Schach” adı...
